Literatuur
2001
- Halbertsma, H., Frieslands oudheid. Het rijk van de Friese koningen, opkomst en ondergang. Utrecht (Matrijs), 2001 2e druk/(1e druk: 2000). [406 blz. ISBN 90.5345.167.6]. Hierin: blz. 173 ("In 712 schonk een zekere Ansbaldus, 'dienstknecht des Heren', Willibrord zes hoeven met de opwonende horigen - dit is de relevante tekst volledig)
2021
- Domela Nieuwenhuis, Eric, "Pralend te paard". In: Tijdschrift van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, 2021 [jrg 13] - nr 1, blz. 4-7 (Betreft de beschrijving van een groot statieportret van Maurits Lodewijk I van Nassau, de context van het schilderij en de restauratie. Ook wordt ingegaan op een Afrikaanse jongen links op de voorgrond, die een helm vast houdt: "De metalen kraag om de hals van de jongen naast Maurits Lodewijk is een slavenband. Deze maakt duidelijk dat de jongen als eigendom diende te worden beschouwd. Omdat slavernij officieel verboden was in het Holland van de zeventiende eeuw werden dit soort jongens vaak bedienden genoemd. Maar voor hen was er geen sprake van een vrijwillig dienstverband. In de Nederlandse portretkunst komen Afrikaanse jongens wel vaker voor.")
2024
- Harmsen, Judith, "Een 'dicht-bij-ons-bedshow' over slavernij met Piet Hein als boegbeeld". In: Trouw, 18-03-2024, blz. 3 (Bespreking van tentoonstelling in de Oude Kerk in Delft. Deze "verbindt Piet Hein met de moderne tijd. 'Hein was onderdeel van een systeem dat slavernij mogelijk maakte, maar dat geldt ook voor ons'." In de Oude Kerk staat het grafmonument van Hein, het moet gerestaureerd worden vanwege optrekkend vocht. Bij de voorbereidingen daarvoor bleek dat het denken over Piet Hein veranderd is, er is nu meer aandacht voor de slavernij in de 17e eeuw. "Piet Hein overleed voordat de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden zich ging bemoeien met de handel in tot slaaf gemaakten, zo staat er te lezen. Maar hij kreeg er wel mee te maken. Er zijn aanwijzingen dat hij er zelfs tegen was. Maar met het geld van de de door Hein veroverde Zilvervloot kon de Republiek in een deel van Brazilië kolonies stichten, het begin van het Nederlandse aandeel in de uitbuiting en handel in mensen. Maar niet alleen Piet Hein krijgt aandacht, een tweede tentoonstelling in de Oude Kerk gaat over de moderne slavernij en onze rol daarin. "Je hebt het aan, het zit in je telefoon, het kruidt je eten." Door de persoonlijke verhalen van uitgebuite mensen, ook kinderen, is dat deel van het bezoek best wel zwaar.)
- Akkerman, Stevo, "Een deftig slavernijverleden". In: Trouw, 22-03-2024, blz. 2
(In Arnhem heeft burgemeester Marcouch een onderzoeksrapport in ontvangst genomen over het verband tussen zijn stad en de slavernij.
De bekende villa's en landhuizen in en rond de stad zijn betaald met geld uit de slavernij. "Ook Arnhem is gebouwd op een fundament van onrecht".
De Arnhemmers konden niet zeggen dat ze dat niet wisten: op 6 januari 1869 gaf Multatuli in Musis Sacrum een 'Voordragt'.
Daar luisterde de rijke elite naar. "Ik las over slaven die naar Arnhem waren gebracht, en die als verliespost werden geboekt op de
plantages waar ze vandaan kwamen. Over het Koloniaal Militair Invalidenhuis Bronbeek, dat een 'trofeeëngalerij kende."
De auteur zag een TV-verslag van het rekruteren van arbeiders in 1969 in Marokko. Het Ministerie van sociale zaken deed de selectie.
Hoogleraar migratie Hein de Haas reageerde hierop: "Het maakte de indruk van een slavenmarkt."
De tijden veranderen wel, maar we wrongen mensen uit en we doen het nog steeds. Nu heten ze arbeidsmigranten "en worden door de grootste partij van het land omschreven als
een plaag. Inderdaad, dezelfde pertij die in haar programma heeft staan: 'De excuses voor het slavernijverleden, zoals gedaan door de koning, worden ingetrokken'.")